Iedereen zal wel bepaalde gedachten hebben bij de Nederlandse 4-mei herdenking, officieel de herdenking voor hen die gevallen zijn, burgers of militairen in en na WOII. Over de stilte die elk jaar in acht wordt genomen. Over de beroering een aantal jaar terug op De Dam. Over de Waalsdorpervlakte, waar de klok staat die altijd getoond wordt in de tv-uitzending ... Over de Duitsers, de Russen, de Joden, de homo's .... Over de hongerwinter en over de uiteindelijke bevrijding. En over al die conflicten die na WOII tot slachtoffers hebben geleid.
Wellicht heb je tijdens de paar minuten, of als je wat meer nadenkt tijdens die dag, dat we stilstaan bij de slachtoffers verhalen in je hoofd van je ouders of familie die WOII hebben meegemaakt. Zo herinner ik me altijd het verhaal van mijn moeder, die vertelde dat mijn oma op de verjaardag van de koningin, de was op de lijn hing in de kleuren rood, wit, blauw en oranje. Of het verhaal van mijn vader, over de Duitser die in hun huis kwam, terwijl er in het huis een onderduiker schuilde of in ieder geval iets zodanig spannend was wat niet ontdekt mocht worden. Of het verhaal van mijn moeder die naar Limburg werd gestuurd om aan te sterken. En de verhalen over de hongerwinter maar ook over de honger, dat ze de hele dag moesten doen met een winterpeen... Zo zijn er nog veel meer verhalen, soms hoor je weer iets nieuws, dan komt het opeens boven, bij bepaalde beelden of bepaalde krantenberichten... Zelfs nu nog na al die jaren ...
Mijn ouders hebben WOII nog meegemaakt, de ouders van mijn man ook. En onze opa's en oma's. Een opa is nooit meer teruggekomen, nadat hij verraden werd, is hij op transport gesteld naar Theresienstadt. Daar is hij op 31 mei 1945 overleden. Ja ... nadat Theresienstadt was bevrijd stierven nog vele mensen aan de gevolgen van de vlektyfus die daar toen heerste...
De verhalen vertellen wij weer aan onze zoon. De verhalen zullen langzamerhand vervagen, of meer kleur krijgen, al naar gelang de verteller zich meer of minder verdiept in de geschiedenis van de families die het betreft of de plaatsen waar de verhalen zich afspelen. We zochten het laatst op, de opa van mijn man is overleden op 34 jarige leeftijd. Liet twee kinderen achter en een vrouw, oma. Oma hertrouwde weer, was toen nog een jonge vrouw, stond er opeens helemaal alleen voor ... de foto van die trouwdag staat bij ons in de kast. Ze lijken een doorsnee gezin maar niets is minder waar.
Dan zijn er de parallellen met vandaag de dag. De vele vluchtelingen uit oorlogsgebieden of uit gebieden waar het simpelweg totaal niet veilig, laat staan prettig wonen is. De politiek die radicaliseert, mensen in 'kampen' zet van voor en tegen, mee of terug... De gezinnen die simpelweg proberen te overleven van dag tot dag, met angst, met honger. Stel je voor dat je een gezin moet onderhouden in een oorlogssituatie, wat een drama, wat een ramp. Niet weten of je de volgende dag nog eten kunt vinden, brandstof, een dak boven je hoofd, of jij en je naasten uberhaupt de dag veilig doorkomen... Op de Waalsdorpervlakte werden in WOII meer dan 250 mensen ter dood gebracht ... het zijn aantallen waar we vandaag de dag niet eens meer zo van schrikken. In mijn perceptie zijn er veel meer mensen omgebracht, ik zoek het nog een keer op voordat ik het hier type ... 250 mensen? Dat zijn er veel maar waren het er niet meer? Nee, het waren er rond dat getal, precies weten we het niet ... maar geen duizenden. Maar doet dat er toe? Doet het er toe hoeveel slachtoffers er waren en hoe? Niet voor degenen die het direct aangaat...
Dus... de verhalen. Ze blijven. Worden verder verteld. Worden groter, of kleiner. Getallen doen er dan niet meer toe... Wel of je iemand voor altijd kwijt raakte. Of hoe bang je was. Of hoe lang je in spanning zat. Hoeveel honger je had. En hoe donker en koud of eenzaam het was. Niet alleen op 4 mei. En dat is maar goed ook. Je kunt als 'gewoon mens' alleen maar hopen en wensen dat het verhalen blijven en voor jou nooit meer waarheid zal worden in deze tijd...
