Je leert het op school, je hebt 5 zintuigen: gezichtsvermogen, gehoor, reuk, smaak en voelen. Dat voelen is een speciale, want die kun je ook nog onderverdelen in drie aparte zintuigen, namelijk tastzin (aanraking en druk), thermoceptie (warme en kou) en nociceptie (pijn). Die laatste drie worden ook wel somatische zintuigen genoemd.
Het bijzondere van zintuigen is dat je ze, even op z'n jan boerenfluitjes gezegd, op een of andere manier kunt wegdenken, uitschakelen, uitstellen. Dat doe je met je 'geest', met je hersenen. Met je wil. Dat gebeurt vaak onbewust, in tijden van stress, angst. Een soort oermechanisme. Als je in gevaar bent op de steppe (werkplek?), er komt een roofdier achter je aan (manager met opdracht die je niet kunt uitvoeren, om allerlei redenen, of klant waar je geen raad mee weet), en je hebt pijn aan je voet (je weet dat je iets niet kunt, niet hebt gedaan, of ergens niet toe in staat bent, of dat je collega's daar niet toe in staat zijn en je wilt ze beschermen), kun je opeens toch hard lopen (probeer je er toch het beste van te maken). Kom je dan aan in je veilige hol (thuis), blijkt dat je geblesseerd bent en voel je de pijn (je bent moe).
Als je geblesseerd bent aan een voet, rug of arm kun je, als je niet op die steppe bent maar in de geciviliseerde wereld, naar een fysiotherapeut. Die kan, in bepaalde gevallen, de pijn verlichten en je lichaam sterker maken zodat je het lichaamsdeel weer goed (beter) kunt gebruiken. De fysiotherapeut kan je ook tips geven, zodat je niet meer in je oude gewoonte van bijv op een verkeerde manier belasten vervalt.
Maar hoe zit het nu met die zintuigen en je 'mind'? Hoe kun je iets wat onbewust gebeurt bewust maken en daarmee aan de slag? Want door die stress kan je hele lijf in de war raken. Ga maar na. Oersysteem is: bij stress uitschakelen gevoel en vluchten. Kom je tot rust, ervaart het lichaam de zintuigen allemaal en werkt het aan herstel. Maar wat als er geen herstelmogelijkheid is? Als er zoveel stress, druk, werk, verplichtingen, 'gedoe' is dat het lichaam niet aan herstel kan werken. Wat gebeurt er dan?
Het lichaam laat merken dat het pijn heeft. Hoofdpijn, migraine, last van nek, schouders, rug. Bekende verschijnselen van spanning, mits geen andere oorzaken (en wat willen we altijd graag andere oorzaken vinden, veel makkelijker toch, een zenuw die blootligt, een hernia, chronische migraine 'het zit in de familie'...). Het lichaam geeft aan: rust uit, let op je gevoel, wees bewust dat je te ver gaat. Maar wat doet de gemiddelde hardwerkende professional? Die neemt een aspirine, een borrel of een pil. Snauwt naar de hond, collega of partner. Traint zich suf op de tennisbaan, loopt marathons voor conditie te krijgen of trapt zich kapot op de fiets.... maar rusten, nee, dat staat op een of andere manier niet in ons woordenboek.
Oftewel: we schakelen ons gevoel, onze tastzin, compleet uit. Daar zijn we heel goed in.
We kunnen afzien. Doorgaan. Bergen verzetten.
Het lichaam geeft aan: spierpijn, moe, blessures... we gaan nog harder door.
Totdat het niet meer gaat. Het lichaam stopt ermee want die geest van je vertikt het toch om te luisteren, dan is er nog maar een methode, dat is stoppen. Met in het ergste geval een hartaanval, beroerte ... als het meezit eerst duizelingen, flauwtes, wegvallen, spier/gewrichtsklachten enz... je kunt je niet meer concentreren of van de pijn bij een hernia bijv of doordat je hersenen het simpelweg niet meer doen.
In dat laatste geval ben je overspannen, oververmoeid en bij ernstige verwaarlozing een burnout.
Wat rest is de boel bij elkaar rapen, hopen op steun uit je omgeving, van je werk, je collega's, je vrienden, je familie en je dierbaren.
Er bestaat een speciaal soort fysiotherapie als je niet meer kunt voelen, ervaren, grenzen herkennen.... dat heet psychosomatische fysiotherapie. Een vrij nieuwe discipline die verschillende aspecten van de 'klassieke' fysiotherapie verbindt met een meer holistische, Oosterse, benadering. Je leert weer voelen, luisteren en 'ontstressen'.
"In Nederland blijkt somatisatie bij 30 tot 50 procent van de patiënten met een fysiotherapeutische klacht voor te komen. De patiënten presenteren hun klachten fysiek, maar bij nader onderzoek blijken er onderliggende stressoren aanwezig die de klachten beïnvloeden c.q. het herstel vertragen. De behandeling van deze patiënten vraagt een specialistische benadering. (bron: Master opleiding psychosomatische fysiotherapie, Hogeschool Utrecht)"
De resultaten kunnen verbluffend zijn. Rugpijn verdwijnt als sneeuw voor de zon, migraines komen niet meer langs. De patient slaapt weer goed... het lichaam kan gaan rusten en herstellen.
Dat laatste kan wel even duren, want als je lang zo intensief bent bezig geweest, is er heel wat kapot gemaakt...
Daarom deze titel van deze blog... zintuigen en werk. Laat het een het ander niet uitschakelen. Blijf voeling houden, met je werk, met je omgeving maar vooral met jezelf.
